• Simge BARAZ
• 10.10.2023
• 537 Görüldü

Çalışma Hayatında Proaktif Misin?

Sosyal, aile ve iş hayatında proaktif olmanın başarıyı beraberinde getireceğini biliyoruz fakat nasıl proaktif olacağımızı ve proaktif ve reaktif davranışlarımızın neler olduğu konusunu netleştirmekte fayda olabilir. 

O halde şuradan başlamakta fayda var ‘Proaktif Olmak ve Reaktif Olmak’ ne demektir… 

Proaktif olmak ile ilgili günümüze kadar birçok tanımlama yapılmıştır, özellikle çalışma hayatımızı etkilen yönünden bahsetmek gerekirse kısaca “olaylardan etkilenmek değil olayları etkimek” anlamına gelmektedir. Yani burada proaktifliğin her yönü ile şunun altını çizmek istiyoruz; 
Proaktif tutum sergileyen bir kişi olayların gelişimlerini takip eder ve sonraki adımları öngörür, olumsuz durumlarda olumsuzluk ile başa çıkmak için adımlar atar, bahanelere sığınmaz, geri bildirime önem verir ve inisiyatif alır. Çoğu zaman harekete geçmesi için direktif almasına gerek yoktur çünkü kendisinin ve sorumluluklarının bilincindedir. Zaten kelime anlamı olarak da incelediğimizde oluşturan iki kelimenin -pro (önde giden) – aktive(aktif) birleşerek tanımını desteklediğini söyleyebiliriz. 

Reaktif ise, proaktifin tam tersidir ve olaylar geliştikten sonra harekete geçen kişilerin özelliğidir. Bu kişiler gerekmedikçe inisiyatif almaktan kaçar, talimat bekler, aksiyon almak için başkalarını dinler ve bu sebeple hemen hemen yaptığı her iş için kendisini savunmak zorunda kalır. 

Peki proaktif olmak bir kişilik özelliği midir? Evet!  
Sosyal ve aile çevresinde birbirimizi tanımladığımız bir özellik olmasa da çalışma hayatında özellikle değerlendirme, terfi, işe alım ve mülakat süreçlerinde diğer bazı kişisel özelliklere göre daha üst sıralarda kendisine yer bulan önemli ve dikkat çekici bir özellik diyebiliriz. 

Peki bu kadar önemli ise biraz da proaktif kişilerin genel özelliklerine değinelim; 

• Çözüm odaklı ve destek gönüllüsü oldukları için iş yerinde sevilen kişilerdir 
• Kendisine zaman ayırır ve kendisini geliştirmek için çaba sarf ederler 
• Risk analizleri yaparlar 
• Katılımcıdırlar 
• İş ve sosyal hayatta insanlar bu kişilere güvenir 
• İnisiyatif alma ve harekete geçme yönleri geliştiği için yönetici pozisyonlarına adaydırlar 
• Duygular, koşullar ve imkanlara dayalı tepkiler vermek yerine prensiplerine ve değerlerine uygun davranırlar sergilerler 
• Harekete geçmeden önce aksiyon planı oluşturur, bilgi toplarlar 
• Analiz eder ve yaptıkları analiz üzerinde detaylı düşünürler 
• Oluşabilecek sorunları önceden ön görebilirler ve bu sorunlar için çözüm planını yedekte tutarlar 
• Olaylar öncesinde yaşanan problemlere anlık müdahalelerde bulunurlar ve harekete geçmek için gecikmezler 
 

Bir de proaktif bir kişiden duyması kuvvetle muhtemel cümle örnekleri paylaşalım; 

• Durumu kontrol edebilirim 
• Yaparım, yapacağım, yaparız 
• … şekilde karar verdim 
• …durumda neler yapabiliriz, seçeneklerimiz neler? 
• Elbet çözümü vardır 
• Bu işin sorumluluğu bende 
 

İş yaşamınızda farkındalığı yüksek davranışlar sergilemek, görünür olmak ve proaktif yönünüzü gösterebilmek için kişilik özellikleri olarak tanımladığımız kısmın dışında belli bazı davranışları sergileyebilirsiniz. Bunlar; 

• Ulaşılabilir olmak 
• İş planı ve zaman çizelgesi oluşturmak 
• Hedefler koymak, takipçi olmak 
• Aktif olarak katılmak 
• Kişisel ve ekip verimliliği için stratejiler geliştirmek 
• Geri bildirimlere önem vermek ve aksiyon almak 
• Görev ve sorumlulukların bilincinde hareket etmek 
• Çözüm odaklı olmak, şikâyet ve bahanelere sığınmamak 

Önemli bir nokta var ki hiç kimse %100 proaktif değildir. Birçok kişisel özelliği sonradan ediniriz ve bazılarını geliştirir bazılarını ise köreltiriz. Bu sebeple hangi yönünüzü geliştirip hangi yönünüzü körelteceğinizin tamamen sizin elinizde olduğunu unutmamanız gerekir.  
Bu yazımızda değindiğimiz ‘proaktif olma’ nın başarıya giden yolda önemli adımlar içerdiğini açıkça söyleyebiliriz. Bir işe alımcıdan dip notla yazımızı sonlandıralım; 
Proaktif yönünüze güveniyorsanız iş görüşmelerinizde dile getirmekten çekinmeyin, hatta var ise etkilediğiniz olayları, aldığınız aksiyonları, sunduğunuz çözümleri ve tabi sonuçlarını çok uzun olmayacak şekilde mülakatçınız ile paylaşın. Proaktif olmanın herhangi bir meslek grubuna veya sektöre bağlı olmadığını ve hatta günlük yaşantınızdan da örnekler kullanabileceğinizi unutmayın.